06.12.2018
Чытачы “Нарачанскай зары” памятаюць, што 15-16 верасня бягучага года дзве каманды робататэхнікаў гімназіі-інтэрната горада Мядзела прынялі ўдзел у нацыянальным этапе Сусветнай алімпіяды робатаў WRO 2018. Дзяніс Барыеў і Георгій Марозаў спаборнічалі ў малодшай узроставай групе асноўнай катэгорыі, а Андрэй Малінаўскі і Арцём Чаўлытка — у серадняй. Абедзве каманды сталі пераможцамі ў сваіх узроставых групах. І ўжо 16-18 лістапада прадставілі Рэспубліка Беларусь на міжнародным этапе алімпіады, які прайшоў у горадзе Чыанг-Май у Тайландзе.
Іх падарожжа заняло амаль два тыдні, а цяпер мы сустрэлісь з робататэхнікамі і іх настаўнікам Вячаславам Саўчыкам, каб даведацца, як прайшла алімпіяда і якія эмоцыі выклікала падарожжа.
— Самы яркі ўспамін ад усёй паездкі — першы трэніровачны дзень спаборніцтваў, — дзеліцца ўражаннямі Дзяніс Барыеў. — Калі мы ўбачылі месца правядзення і ўсіх астатніх удзельнікаў. Велізарная колькасць людзей з самых розных краін, зносіны на розных мовах, дух спаборніцтвы — гэта было уражліва і крута. Я першым ўспамінаю менавіта турнір, таму што гэта была наша асноўная мэта ва ўсёй паездцы. Але мы змаглі і горад паглядзець. Асабліва запомнілася паездка ў вёску сланоў, дзе паказвалі шоу: сланы малявалі, гулялі ў футбол, кідалі дроцікі. А таксама мы наведалі некалькі будыйскіх храмаў. Адзін з іх быў размешчаны на вышыні больш за тысячу метраў, так што нават трохі заклала вушы. Яшчэ былі ў аранжарэі архідэй і матылькоў.
Андрэй Маліноўскі падхоплівае:
— Гэта мая першая сур’ёзная паездка за мяжу, але мне падалося, што Беларусь і Таінланд не настолькі моцна адрозніваюцца. Так, вядома, архітэктура і мова іншыя, асаблівасці паводзін на дарозе, клімат. Але тайцы вельмі ветлівыя і чымсці падобны на нас. Цікава, як там выкарыстоўваюць прастору. Ніжнія паверхі жылых будынкаў гэта заўсёды крамы, рэстараны, майстэрні. Вельмі шмат маленькіх вулічных палатак з ежай і рэчамі.
— Ну якжа не адрозніваюцца? — спрачаюцца астатнія хлопцы і Дзяніс пералічвае: — Тут і паводзіны на дарозе іншыя, стаўленне людзей адзін да аднаго, тэмпература ў рэшце рэшт. Мы прыехалі за два дні так што ў нас быў час акліматызавацца. У Тайландзе больш + 30. Але самым складаным апынулася змена гадзінных паясоў. Там + 4 да нашага. Атрымліваецца што ўжо ноч, а спаць зусім не хочацца, але разумееш што заўтра рана ўставаць — цяжка.
— Нацыянальную тайскую ежу атрымалася паспрабаваць?
Хлапчукі смяюцца:
– Востра!
Дзяніс тлумачыць:
— Тайцы дадаюць у стравы шмат Чылі, какосавага малака — смачна, але сапраўды вельмі востра. Таму часцей мы елі ўсё ж такі еўрапейскую, звыклую ежу.
— А як для вас прайшла алімпіяда?
— Усяго ў турніры ўдзельнічалі 63 краiны i 436 каманд, — расказвае Андрэй Маліноўскі. — Мы вядома стараліся не думаць, што перамога нам і не свеціць, але і не хацелі сябе занадта абнадзейваць, каб потым менш хвалявацца. Таму ехалі з устаноўкай ні на каго не глядзець і рабіць тое, што ведаем і ўмеем. Бо мы ўдзельнічалі ў спаборніцтве такога ўзроўню ўпершыню. І па выніку мы задаволеныя разультатам абедзве нашы каманды ў сваіх групах апынуліся прыкладна па-сярэдзіне. А былі тыя каманды, якія наогул нічога не змаглі паказаць. Так што нам няма чаго сароміцца. Спадзяемся, што калі сможам трапіць на гэты турнір яшчэ раз, то скарыстаемся атрыманым вопытам і даможамся лепшых вынікаў.
— Вам удалося пагутарыць на прафесійныя тэмы з замежнымі калегамі?
— Праз моўны бар’ер мы больш размаўлялі з хлопцамі з Беларусі і Расіі. Хоць, вядома, менавіта ў дні спаборніцтваў цяжка казаць аб нейкім абмене вопытам, таму што ўсе каманды сканцэнтраваны на працы і выкананні заданняў. У цэлым было адчуванне, што мы зноў праходзім нейкі адбор, толькі нашмат маштабней.
Хлопцы распавядаюць, што самае важнае, што яны вынеслі з удзелу ў алімпіядзе: трэба прадумваць якія дадатковыя заданні могуць даць на турніры. Прапрацоўваць нейкія запасныя варыянты, каб падчас выканання задання на алімпіядзе было лягчэй працаваць. І абавязкова шукаць аптымальны варыянт для робата паміж хуткасцю і дакладнасццю выканання задання.
Трэнера абедзвюх каманд Вячаслава Саўчыка настрой дзяцей і іх стаўленне да паездкі радуюць.
— Я лічу, што хлопцы з турнірам справіліся выдатна. Дзесьці ім можа не хапіла ўпэўненасці, расхваляваліся. Дзесьці вырашылі паставіць на хуткасць і ў выніку прайгралі ў дакладнасці. Але ўсё гэта — вопыт. Вядома, яны вярнуліся натхнёныя. І турнірам і самай паездкай. Некаторыя першы раз ляцелі на самалёце, першы раз былі за мяжой — атрымалі не толькі прафесійны вопыт, але і жыццёвы.
— А як наогул праходзіла алімпіяда, моцна адрозніваецца ад адборачных тураў?
— У прынцыпе, усё праводзіцца па адной схеме. Асноўныя заданні мы ведалі і рыхтаваліся да іх загадзя. У адной групе трэба было развезці прадукты ў розныя кропкі ў адпаведнасці з іх узроўнем зерости: гнілыя выкінуць, саспелыя адвезці ў краму, не саспелыя на даспяванне. У другой — пасадзіць дрэвы ў падрыхтаваную глебу, участкі якой былі адзначаныя каляровымі маркерамі. Дадатковыя заданні таксама грунтаваліся на гэтых задачах, але з дапаўненнямі. Напрыклад, да першага задання дадалі яшчэ два выгляду фрукты белага колеру. Да другога — новыя дрэвы і месцы куды іх трэба пасадзіць. Праграміраваць робатаў пад гэтыя дадатковыя ўмовы трэба было ўжо на месцы зыходзячы з сітуацыі.
— Для трэнера такі турнір не маеньш хвалюючы, чым для саміх удзельнікаў?
— Так. У першы дзень —трэніровачны — каманды займаліся самастойна, усе трэнера былі за агароджай, але ўдзельнікі маглі падысці і спытаць рады. А ўжо падчас саміх спаборніцтваў строга сачылі, каб ніхто не падказваў. Мне як трэнеру таксама было цяжка, калі сам ведаеш што трэба зрабіць, а бачыш, што вучань не разумее, і дапамагчы яму не можаш.
— Якія планы ў кірунках працы пасля алімпіяды? Возьмеце працяглы адпачынак?
— Адпачываць дакладна некалі. Па-першае, наш удзел у спаборніцтвах такога ўзроўню — вялікая падзея сама па сабе. На самім турніры з усіх беларускіх каманд, нашы дзве былі адзінымі з установы адукацыі. Добрыя вынікі — магчымасць знайсці спонсара і падтрымку, а гэта важна, таму што робататэхніка занятак, якое часта патрабуе дарагога абсталявання. А калі ў каманд ёсць вынік — ёсць сэнс дапамагаць гімназіі развіваць гэты кірунак. Па-другое, нягледзячы на сур’ёзнасць падзеі, Алімпіяда гэта не вяршыня нашых імкненняў, а толькі адна з iх. Мы ўжо рыхтуемся да новых спаборніцтваў — абласнога конкурса “Дарога ў будучыню”, які пройдзе сёмага снежня. А таксама да ўдзелу ў конкурсе “Хачу вучыцца ў STEM — класе” (S — science (навука), T — technologies (тэхналогіі), E — engineering (інжынерыя), M — mathematics(матэматыка) — прым. рэдакцыі). Гэта ініцыятыва асацыяцыі “Адукацыя для будучыні”. У выпадку перамогі яна прадаставіць гімназіі неабходнае абсталяванне для заняткаў.
— Якая будучыня можа быць у дзяцей, якія цяпер захапляюцца робататэхнікай?
— Вядома, гэта можа здацца проста хобі але на самой справе гэта аснова. Хлопцы вучацца праграмаваць і канструяваць, пасля школы яны змогуць працягнуць гэта ў вышэйшай навучальнай установе, напрыклад, БНТУ. У рэшце рэшт, робаты, якія выконваюць задачы на вытворчасці, таксама пачынаюцца з напісання праграм пад канкрэтную задачу і канструяванне мадэлі. Хіба што выкарыстоўваюць для гэтага не канструктар “Лега”.
Аляксандра ГАРАЧКА.
Фота Аляксандра Высоцкага.